Κανένα "μάθημα"

Αν με ρωτούσε κάποιος τι μαθήματα κάνουμε, θα απαντούσα "κανένα"...πλέον, με σιγουριά και σταθερότητα γιατί η μη σχολειοποίηση είναι μια πορεία, που εξελίσσεται σταδιακά, μέρα με τη μέρα, χρόνο με το χρόνο. Και στην Ελλάδα παραμένει ένα θαρραλέο τόλμημα.

Αν με ρωτούσανε τι μαθαίνει, δεν θα μπορούσα να απαντήσω με σαφήνεια γιατί ασχολούμαστε συνέχεια με ένα σωρό πράγματα που δεν φαίνονται σαν "μαθήματα" αλλά αποδεικνύονται ουσιαστικά όταν γίνονται ζωή, όταν έρχεται η εμπειρία να αποδείξει την κατακτηθείσα γνώση. Είναι μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση από την ανάγκη της εξέτασης και της θεωρητικής αξιολόγησης.

Τις προάλλες μάς χαρίσανε ένα παιχνίδι, ένα "βιβλίο γνώσεων", που παίζεται είτε με δυο παίκτες είτε με δυο ομάδες. Ευτυχώς, έτυχε να το παίξουμε οι δυο μας...

Στην αρχή, μετρούσαμε τα σωστά και τα λάθη μας, απαντώντας τις ερωτήσεις γενικών γνώσεων σε διάφορα θέματα που κάλυπτε το βιβλίο. Σύντομα ξεφύγαμε σε ένα δικό μας τρόπο παιχνιδιού. Πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσίαζαν οι ερωτήσεις που δεν γνωρίζαμε, είτε η μια είτε η άλλη. Με ένα τάμπλετ δίπλα μας και τις βιβλιοθήκες μας, ψάχναμε και αναπτύσσαμε πολλά παράλληλα θέματα σε σημείο που έπρεπε να θυμόμαστε να επιστρέφουμε στο παιχνίδι, για την επόμενη ερώτηση.

Από αυτό γεννήθηκαν συζητήσεις, ντοκιμαντέρ, κατασκευές, επισκέψεις, βουτιές στην ετυμολογία και τη σύνθεση των λέξεων και διάφορα άλλα, που εμπλούτισαν τις γενικές γνώσεις της/μας, πολύ πιο πέρα από την επιφανειακή απάντηση των ερωτήσεων σε θεωρητικό επίπεδο. Με έκπληξη διαπίστωσα κι εγώ, πόσα κατάφερα να ανασύρω από τη μνήμη μου, όσα είχα κατακτήσει παλιά, αλλά και την αδυναμία μου να θυμηθώ ημερομηνίες και ονόματα που δεν είχαν ιδιαίτερη σημασία για μένα...όπως τότε.

Ακόμα και τα "μαθήματα" που κάποιες φορές αναγκαστικά θα κάνουμε γιατί χρειάζονται οι πληροφορίες, όπως τα μαθηματικά και η γλώσσα, θα είναι σε κάποιο πρόχειρο χαρτί που βρήκαμε μπροστά μας εν ώρα παιχνιδιού, την ώρα του φαγητού ή όπου αλλού βρεθούμε και έχουμε τη συγκεκριμένη ανάγκη μπροστά μας. Έχω διαπιστώσει πως η σταδιακή, αυξητική μέθοδος, χωρίς πρακτική ουσία δεν έχει κανένα νόημα αφού το ενδιαφέρον χάνεται πολύ γρήγορα. Αδυνατεί η συγκεκριμένη πληροφορία να φτάσει μέχρι τη μακρόχρονη μνήμη ώστε να ενσωματωθεί με την ίδια τη ζωή αλλά και με άλλες παράλληλες συνδετικές πληροφορίες για να φανερωθεί το νόημα, ο λόγος που μαθαίνεται.

Ακόμα και με κενά στη γνώση, ο εγκέφαλος είναι ικανός να επεξεργαστεί δύσκολες πληροφορίες και έννοιες, επειδή υπερισχύει η ανάγκη σύνδεσης με την πραγματική ζωή. Στην πορεία, τα κενά συμπληρώνονται πολύ πιο εύκολα καθώς οι σύνδεσμοι υπάρχουν ήδη και η ανάκληση ήδη κατακτημένων πληροφοριών γίνεται πιο εύκολα.

Δεν υπάρχουν λοιπόν "ώρες μαθημάτων", δεν υπάρχουν συγκεκριμένα σκηνικά μάθησης. Υπάρχει η αλληλεπίδραση, η θέληση να συμμετέχω στη ζωή της, η προθυμία να την συμπεριλαμβάνω στη δική μου, χωρίς να αγωνιώ για το τι μαθαίνει σε ποια ηλικία, τι αφήνει πίσω ή πόσο πιο προχωρημένη είναι. Από ποιον; Από τι;

Ποιος άλλωστε θα ελέγξει την ολιστική ωριμότητά της, έξω από ακαδημαϊκές θεωρήσεις, εκτός αν υπάρξει μαζί της στη ζωή, ώστε να διαπιστώσει τη στάση της, τη συνολική προσωπικότητά της, τις ανάγκες και τις γνώσεις της;

Η μεγαλύτερη κατάκτηση είναι πως ξυπνάει ΚΑΘΕ μέρα με χαμόγελο, με γέλιο, με ενθουσιασμό για τη ζωή. Δεν θεωρεί τη μάθηση αγγαρεία, υποχρέωση ή εξαναγκασμό, αλλά μέρος της φυσιολογικής ζωής της, που ξέρει πολύ καλά πως δεν τελειώνει μέσα στα βιβλία και δεν εξετάζεται παρά μόνο στην ίδια τη ζωή.