Με καθαρή ματιά

Η αλήθεια είναι πως δεν έχουν οτιδήποτε νέο να προτείνουν. Και το να σου ζητάνε να εμπιστευτείς το παλιό, το αποδεδειγμένα αποτυχημένο είναι τουλάχιστον ανούσιο και καταστροφικό. Το να συνεχίζουμε να εμπιστευόμαστε, απουσία οράματος ή οποιασδήποτε άλλης πρότασης είναι φοβικό και καθηλωτικό... Όχι τόσο για μας, αλλά για τα παιδιά που μεγαλώνουμε, γα το μέλλον που φτιάχνουμε εν αγνοία μας, για τις γενιές που ακολουθούν αλλά σε μας παραμένουν ακόμα άγνωστα πεδία όρασης και αντίληψης.

Οι όποιες μεταρρυθμίσεις στο εκπαιδευτικό σύστημα παραμένουν φτωχές, επιφανειακές και ανούσιες.  Δεν θέλουμε οι περισσότεροι ακόμα να δούμε την ουσία, το βάθος του θέματος. Υποθέτουμε πως προχωράμε σε μια ευθεία γραμμή, συνεχίζουμε από εκεί που τ' αφήσαμε όλα και "βελτιώνουμε" αποσπασματικά: απομονωμένα κομμάτια, ανεξάρτητα μεταξύ τους, ασύνδετα και ανώφελα.

Πρέπει να δούμε τη μεγαλύτερη εικόνα, το σύνολο που μας διαφεύγει. Όμως δεν το κάνουμε γιατί τότε θα τρομάξουμε. Δεν έχει σημασία από πού θα ξεκινήσουμε, φτάνει να δούμε, ν' ανοίξουμε τα μάτια.

Θεωρώ πως το καλύτερο μέρος για να ξεκινήσουμε είναι το ίδιο μας το σπίτι, την ίδια μας τη μικροσκοπική ζωή, που σε μάς φαίνεται μεγάλη και σημαντική. Είμαστε εμείς οι ίδιοι ευτυχισμένοι, ικανοποιημένοι; Νοιώθουμε πως βαδίζουμε ουσιαστικά το δρόμο της ζωής μας; Έχουμε όραμα, αρμονία, γαλήνη στη ζωή μας; Βρισκόμαστε σε ισορροπία με το περιβάλλον μας, το χρόνο, τους άλλους; Ή μήπως βρισκόμαστε φοβικά αντιμέτωποι με τη ζωή, με αγωνία και δυσπιστία κοιτάμε την καθημερινότητά μας;

Μπορούμε να δούμε πραγματικά τα παιδιά μας ως ξεχωριστές προσωπικότητες και όχι ως κτήμα ή ιδιοκτησία μας; Τολμούμε να τ' ακούσουμε, να ενδιαφερθούμε για την ουσία τους; Πώς βρίσκονται αυτά σε σχέση με το περιβάλλον τους, τον κόσμο τους; Πόσο βρίσκονται σε επικοινωνία με τον Εαυτό τους και πόσο εμπιστεύονται αυτό που είναι όταν βρίσκονται στον κόσμο τους; Αντιλαμβάνονται ό,τι συμβαίνει γύρω τους ή προσπαθούμε να τα "προστατεύσουμε", να κρύψουμε την αλήθεια μας από αυτά, γεμίζοντάς τα με ψευδαισθήσεις που κι εμείς έχουμε ανάγκη να πιστεύουμε;

Ονειρεύονται τα παιδιά μας ακόμα; Επιτρέπουμε σε αυτά να φαντάζονται, να μένουν μόνα με τον Εαυτό τους, να είναι υπεύθυνα, να εκτιμούν και να συνεργάζονται; Μήπως τα θεωρούμε (κρυφά) εμπόδιο στη ζωή μας; Μήπως τα παραμερίζουμε, θεωρώντας άλλα πιο σημαντικά και επιτακτικά; Είναι πραγματικά ευτυχισμένα τα παιδιά μας επιστρέφοντας στο σχολείο; Βρίσκονται πραγματικά ικανοποιημένα με την παιδική τους ηλικία, την οποία χαίρονται, εξερευνούν και πειραματίζονται γνωρίζοντας τον εαυτό τους και τον κόσμο τους;

Ξέρω πως όλα αυτά και ακόμα περισσότερα ισχύουν, όσο καλά κι αν είναι κρυμμένα από το φαίνεσθαι της ζωής μας. Η καθημερινή επαφή μου με παιδιά, γονείς, τον κόσμο γενικότερα, εδώ αλλά και έξω από τα στενά πλαίσια της γειτονιάς και της χώρας, μου το δείχνει. Οι ερωτήσεις προς εμένα για τις επιλογές μου αλλά η άρνηση των ίδιων ερωτήσεων στον εαυτό του ο καθένας δείχνουν την επιφανειακή γραμμική λειτουργία της σκέψης, που στέκεται φοβικά και με άγνοια απέναντι στη ζωή.

Άλλος ένας ακαδημαϊκός χρόνος ξεκινά, όμως για τους περισσότερους, ακόμα μια συνέχεια του ίδιου, περιοριστικού και αγχωτικού παρελθόντος, με αβέβαιη πορεία. Με τη ματιά στραμμένη στις επόμενες διακοπές, τα Σαββατοκύριακα, τα έξοδα που απαιτούνται, τις απαιτήσεις που επιβάλλονται, επικαλείται η υπομονή, η ανέχεια, η οικονομία και το ξόδεμα. Λείπει η σφαιρική θέαση, λείπει η αλήθεια, η παραδοχή όλων όσων δεν δουλεύουν και δεν προσφέρουν. Και εκεί ακριβώς υπάρχει το κενό...

Γιατί, για να αλλάξουμε κάτι, για να δημιουργηθεί το καινούργιο, θα πρέπει πρώτα να έχουμε το θάρρος να κοιτάμε με καθαρή ματιά το παλιό. Θα πρέπει να παραδεχτούμε όλα όσα δεν λειτουργούν, όσα έχουν παρέλθει ως ουσία στον κόσμο που αλλάζει ραγδαία. Θα πρέπει να αμφισβητήσουμε πολλά που δεν βλέπαμε μέχρι τώρα, μέσα μας, δικά μας, παραμένοντας γυμνοί, αληθινοί, συνεπείς, απέναντι στον Εαυτό μας. Θα πρέπει να αποδεχθούμε επιτέλους το φόβο μας για το άγνωστο, την αναγκαιότητα της αλλαγής που είναι νόμος αλλά εμείς επιμένουμε να πηγαίνουμε κόντρα σε αυτόν.

Γιατί, αν δεν το κάνουμε αυτό, ΟΣΟ δεν το κάνουμε αυτό, γινόμαστε θύτες, κατήγοροι, κριτές όσων τολμούν. Στεκόμαστε απέναντι, πολέμιοι όσων το κάνουν. Εμποδίζουμε το καινούργιο να γεννηθεί, επιμένοντας πεισματικά και παιδιάστικα στη διατήρηση του παλιού, σάπιου και μη λειτουργικού. Προς καταδίκη ποιανού; Των παιδιών μας που λέμε πως "τα αγαπάμε" και πως "φροντίζουμε για το καλό τους". Του μέλλοντος, του οποίου δεν θα είμαστε μέρος του, μάρτυρες των έργων μας. Το αντέχουμε αυτό; Αντέχουμε μια δόση αλήθειας στην ψευδαίσθηση του ονείρου μας;