Τολμούμε ν' αμφισβητήσουμε;

Αύγουστος! Τελευταίος μήνας διακοπών! Καλά, κανείς δεν θέλει να σκέφτεται το σχολείο ακόμα. Είναι νωρίς. Ακόμα κι όταν έρθει ο καιρός να το σκεφτούν οι περισσότεροι, η σκέψη παραμένει στατική, κυρίως επαναληπτική….

Σε ποιο σχολείο, ποια φροντιστήρια, τι θα χρειαστούμε, τι θ’ αγοράσουμε, ποιοι θα είναι οι καθηγητές/δάσκαλοι, πότε θα διοριστούν, πού πήγαν οι φίλοι να πάμε κι εμείς, ποιος θα προσέχει τα παιδιά μετά το σχολείο κλπ κλπ. Θ’ αρχίσουν οι κούρσες, τα διαβάσματα, τα ωράρια, οι θυμοί, οι προσπάθειες, ο προγραμματισμός….

Τα πλαίσια παραμένουν τα ίδια, κάποιες λεπτομέρειες αλλάζουν. Και η ζωή συνεχίζεται. Όπως και πριν!

Θα περιμένουμε τις αργίες, τα Σ/Κ, τις γιορτές, τις καταλήψεις… Υποχρεώσεις! Πολλές υποχρεώσεις! Κυνήγι βαθμών, κυνήγι ωρών, μαθημάτων, δασκάλων, γονιών…. Μια «καλή» προετοιμασία της κοινωνίας που όλοι απεχθανόμαστε αλλά οι περισσότεροι στηρίζουν …με σθένος και αφοσίωση, κόντρα στη δημιουργική σκέψη, στο καινούργιο, στην κριτική σκέψη, στην αμφισβήτηση.
Η αμφισβήτηση πάει στους άλλους. Αυτό είναι πιο εύκολο!

- Δεν πηγαίνει σχολείο; Και είναι λες και έχουμε κατέβει από τον Άρη. Οι ίδιες ερωτήσεις ακολουθούν… δεν θα τις επαναλάβω!

Και θέλω να τις αντιστρέψω!

- Πηγαίνει σχολείο; Αλλά δεν έχει υπάρξει ποτέ αυτή η σκέψη στο νου των περισσοτέρων. Πώς να αναρωτηθεί κάποιος για κάτι που δεν αναρωτήθηκε ποτέ γιατί το κάνει, τι προσφέρει στ’ αλήθεια και σε ποιον;

Δεν ισχυρίζομαι πως δεν υπάρχουν επιχειρήματα. Υπάρχουν, και από τις δυο πλευρές. Μα πώς αναρωτιέται κανείς για τα κίνητρατων άλλων αν δεν έχει αναρωτηθεί ποτέ για τα δικά του; Πώς μπορεί να επικρίνει την επιλογή των άλλων, όταν ο ίδιος ποτέ δεν σκέφτηκε πως ΕΧΕΙ επιλογή; Πως η ΚΑΘΕ απόφασή μας, για να είναι όντως απόφαση, πρέπει να έχει επιλογές. Όχι μια, αλλά επιλογές! Διαφορετικά, είμαστε ρομπότ, είμαστε υποταγμένοι, είμαστε απλά εκτελεστές αποφάσεων άλλων, όχι Άνθρωποι.

Είναι βέβαια μια άλλη διαδικασία η δημιουργική σκέψη και αυτή σκοτώνεται κατευθείαν, αν όχι μέσα στην ίδια την οικογένεια, τα πρώτα χρόνια, τότε σίγουρα την αποτελειώνει το σχολείο. Χρειάζεται μια σφαιρική, αντικειμενική παρατήρηση που δεν έχουμε μάθει να κάνουμε και ούτε θέλουν οι περισσότεροι να μάθουν…. Άλλωστε, τα σχολικά χρόνια της «μάθησης» έχουν προ πολλού τελειώσει και τώρα είναι «ενήλικες» ….υπεύθυνοι ενήλικες που πληρώνουν λογαριασμούς, πηγαίνουν στη δουλειά τους (αν έχουν), φροντίζουν για τη μόρφωση των παιδιών τους.

Ποια μόρφωση; Η μόρφωση ξεκινά από την παιδεία και παιδεία δεν υπάρχει. Είναι δύσκολη δουλειά! Δεν πληρώνεται, δεν φαίνεται άμεσα, δεν έχει εύσημα και ανδριάντες, δεν απαλλάσσεται από την εφορία για το έργο που προσφέρει, δεν έχει διακοπές.

Έχει όμως υπερωρίες, καθημερινότητα, περιλαμβάνει λεπτομέρειες, άπειρες λεπτομέρειες καθημερινά. Πληθώρα συζητήσεων (ισότιμες, όχι κηρύγματα) ξανά και ξανά, με χίλιους δυο τρόπους και μέσα από πάμπολλες αφορμές. Ξεκινά από την πρώτη μέρα της ζωής του παιδιού (για να μην πω πιο πριν) και συνεχίζεται μέχρι τα προ-εφηβικά χρόνια… έτσι, για να διαπιστώσεις πως τα θεμέλια είναι γερά, πως οι κόποι σου έπιασαν τόπο. Γιατί όλα, τα πάντα, στον άνθρωπο και στην κοινωνία, αρχίζουν και τελειώνουν με την παιδεία!

Η εκπαίδευση είναι δευτερεύουσα… την έχουμε κάνει πρώτο μέλημα! Εύκολα μαθαίνεις ό,τι έχεις επιλέξει να μάθεις, ό,τι χρειάζεσαι στην καθημερινότητά σου, ό,τι σε ενδιαφέρει… και τα ενδιαφέροντα αλλάζουν. Φτάνει να μη σκοτώσεις το πάθος της περιέργειας, που είναι φυσικό ένστικτο σε όλα τα παιδιά. Φτάνει να καλλιεργείς τα ταλέντα και να πειραματίζεσαι με όλα όσα ανοίγουν τον ορίζοντά τους, το νου τους, βοηθώντας τα να γνωρίσουν τον κόσμο τους.

Ο κόσμος τους είναι ο κόσμος μας. Δεν χρειάζονται προστασία με ψέμα, αλλά με ειλικρίνεια και ταπεινότητα, έχουν ανάγκη την αλήθεια. Χρειάζεται να είσαι κοντά τους… όχι συνέχεια γιατί έτσι τα πνίγεις. Χρειάζεται να έχουν το θάρρος να τολμούν, να δικαιούνται να βρίσκουν τους τρόπους να μελετούν, να ψάχνουν, να ρωτούν να αυτό-πειθαρχούν, να ρισκάρουν και να αποτυγχάνουν. Είναι όλα τόσο σημαντικά! Και είναι πολλά!

Χρειάζεται να μάθει το καθετί στον καιρό του, όχι ανάλογα με κανένα πρόγραμμα/ύλη που δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα, με το ίδιο ή με τον κόσμο στον οποίο ζει. Και Αγγλικά θα μάθει και Φυσική και Ιστορία και Γεωγραφία και όλα. Αλλά πότε, γιατί και πώς; Ποια Ιστορία; Ποια Φυσική; Εμείς γνωρίζουμε; Ή απλά έχουμε αφήσει βολικά «την εκπαίδευσή τους» (ούτε λόγος για παιδεία) στους «ειδικούς»; Ποιοι είναι οι ειδικοί; Εκείνοι που έχουν μάθει απέξω όλα τα σχολικά βιβλία και μπορούν να τα διδάξουν;

Όχι, δεν τα ισοπεδώνω όλα… γνωρίζω πώς είναι οι καλοί δάσκαλοι. Όμως αναγκαστικά υπηρετούν το σύστημα που τους πληρώνει και τους δεσμεύει. Τα ισοπεδώνω όλα όταν δεν έχω όρεξη να συζητήσω με ανθρώπους που δεν χρησιμοποιούν το νου τους, που δεν τολμούν να μορφωθούν, να δουν τι γίνεται στον κόσμο, να αναρωτηθούν τι κάνουν και γιατί. Και κυρίως, που δεν έχουν τολμήσει να βρεθούν σε εκείνη την άβολη θέση, που έχω βρεθεί άπειρες φορές και είμαι πρόθυμη να βρεθώ όσες φορές χρειαστεί… ΝΑ ΜΗΝ ΞΕΡΩ!

Αυτό που ξέρω όμως είναι ότι είναι καλοκαίρι και διαβάζουμε, κάνουμε μαθηματικά, μαθαίνουμε γεωγραφία, συζητάμε για άπειρα θέματα, βλέπουμε μαζί ντοκιμαντέρ, απολαμβάνει να μαθαίνει, το θεωρεί παιχνίδι. Δεν χρειάζεται εξέταση, θέλει να επιδεικνύει, να μεταδίδει και να προσφέρει αυτό που μαθαίνει. Παίζει στη φύση, στα πάρκα, στους δρόμους με γειτονόπουλα, στις παιδικές χαρές, όπου βρεθεί, με όλους. Είναι χαρούμενη, δημιουργική, ανεξάρτητη και ώριμη. Διαβάζει, γράφει, κι ας μην ξέρει ακόμα όλες τις κλίσεις των ουσιαστικών ή όλη την προπαίδεια… δεν χρειάζονται ακόμα. Δεν χρειαζόμαστε διακοπές, γιατί δεν μας κουράζει η ζωή που επιλέξαμε να ζούμε!

Δεν μας νοιάζει που είναι Αύγουστος γιατί δεν φοβόμαστε τον Σεπτέμβρη. Όταν τα μαγαζιά γεμίζουν με καταναλωτικές βλακείες που συγκρίνοντας θέλουν τα παιδιά, εμείς απουσιάζουμε. Όταν η Αθήνα αδειάζει, εμείς την επισκεπτόμαστε και χαιρόμαστε τις βόλτες μας.

Πώς όμως θα μπορούσα να φανταστώ καν οτιδήποτε απ’ όλα όσα κάνουμε, και προσπαθώ να της μεταδώσω αν δεν είχα πρώτα απελευθερωθεί εγώ από υποχρεώσεις (με την έννοια του εξαναγκασμού και της υποταγής), έλλειψη επιλογών γιατί θα θεωρούσα τον εαυτό μου θύμα «των καταστάσεων» και των άλλων; Πώς θα μπορούσα να την οδηγήσω στον Εαυτό της, κόντρα στο κοινωνικό γίγνεσθαι που τη θέλει αντίγραφο των άλλων για να ταιριάζει ή δικό μου για να πιστοποιήσω την αξία μου;

Θα εξακολουθήσω να μην υποστηρίζω την κοινωνία που δεν υποστηρίζει την παιδεία. Θα συνεχίσω να μη συμμετέχω σε συζητήσεις που δεν είναι ισότιμες, όπως και θα συνεχίσω να υπακούω τους συμπαντικούς νόμους που υπερβαίνουν αυτούς των ανθρώπων, όταν αυτοί γίνονται άδικοι. 


Η αδικία θα συνεχίσει να υπάρχει όσο υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν πως δεν έχουν επιλογές, όσο απλά υπακούουν από φόβο και όχι σεβασμό, όσο επανλαμβάνουν χωρίς ν' αμφισβητούν. Γιατί το σύστημα και η κοινωνία είμαστε εμείς. Ο καθένας μας. Ο ΚΑΘΕ ένας μας!

Όχι, δεν πιστεύω πως «είμαι η μόνη που σκέφτεται δημιουργικά»… Θα ήταν πολύ μοναχικός αυτός ο δρόμος/κόσμος και ευτυχώς δεν είναι!